فعل جزم

مضارع مجزوم هرگاه يكى از حروف جزم يا ادات شرط بر مضارع داخل شود، فعل مضارع مجزوم مى گردد. مجزوم شدن فعل مضارع به اين است كه علامت رفع از آخر آن حذف گردد; پس در صيغه هاى 1 ، 4 ، 7 ، 13 و 14، علامت جزم سكون و در بقيه صيغه ها، علامت جزم حذف نون است. حروف جزم عبارتند از: لَمْ، لَمَّا، لام امر، لاء نهى. * لَمْ، معناى مضارع را به ماضى ساده تبديل و آن را منفى مى كند; مانند:

لَمْ يَضْرِبْ (نَزَد) لَمْ يَكْتُبْ (نَنوشت)

* لَمَّا، معناى مضارع را به ماضى نقلى تبديل و آن را منفى مى كند; مانند:

لَمَّا يَدْخُلْ (هنوز داخل نشده است) لَمَّا يَكْتُبْ(هنوز ننوشته است)

به فعل مضارعى كه به وسيله لَمْ و لمَّا منفى شده باشد، فعل جحد گويند.

* لامِ امر، بر سر مضارع مى آيد و آن را داراى معناى طلب انجام فعل مى كند; مانند:

لِيَنْصُرْ سَعيدٌ (سعيد بايد يارى كند)

* لاءِنهى، بر سر مضارع مى آيد و آن را داراى معناى طلب ترك فعل مى كند; به عبارت ديگر مضارع را به امر منفى تبديل مى سازد. در اصطلاح، به اين فعل نهى گفته مى شود; مانند:

لاَيَكْتُبْ (ننويسد) لاتَكْتُبُوا (ننويسيد)